คำว่า “แพะรับบาป” หมายถึง ผู้ที่มิได้กระทำผิด แต่กลับต้องเป็นผู้รับโทษ หรือรับความผิดที่ผู้อื่นกระทำไว้ ที่มาของคำนี้ปรากฏในคัมภีร์ภาคพันธสัญญาเดิม ซึ่งเป็นคัมภีร์ของชาวอิสราเอลผู้มีภูมิหลังเป็นผู้เลี้ยงแพะ แกะเป็นอาชีพ หากถาม แพะรับบาป คืออะไร หลาย ๆ ท่านก็คงจะได้รับคำตอบทำนองนี้ แต่จริง ๆ แล้วคำว่า “แพะรับบาป” นั้น มีความเป็นมาจากวิธีกรรมบูชายัญหรือเป็นเครื่องเซ่นสังเวย ในพิธีกรรมเซ่นวักสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ของคนในอดีต โดยมีการฆ่าและเบียดเบียนชีวิตสัตว์เป็นจำนวนมาก เพียงเพื่อบูชาต่อสิ่งที่ตนเคารพ พวกเขาเชื่อว่าการบูชายัญ จะนำความโชคดีมาให้ ปรารถนาสิ่งใดก็จะสมหวัง ถ้าเริ่มสนใจหรืออยากรู้ความเป็นมาสามารถหาคำตอบในบทความนี้ได้เลย
บูชายัญ คืออะไร มีความหมายอย่างไร ตามความเชื่อทางศาสนาคริสต์
แพะรับบาป คืออะไร และความเป็นมา
แพะรับบาป คือ การฆ่าคนหรือสัตว์ เป็นเครื่องเซ่นสังเวย ในพิธีกรรมเซ่นวักสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เพื่อปกป้องคุ้มครองชุมชนให้พ้นจากสิ่งชั่วร้ายหายนะ พบทั่วไปในชุมชนดึกดําบรรพ์ทั้งโลก จะต่างกันที่รายละเอียดปลีกย่อย และฆ่าคนก่อนเปลี่ยนเป็นสัตว์หรือฆ่าสัตว์ก่อนฆ่าคน ยังสรุปอย่างใดอย่างหนึ่งไม่ได้ จึงเปิดช่องไว้ให้ทักท้วงถกเถียงตามสะดวก แต่ภูมิภาคอุษาคเนย์มีหลักฐานการฆ่าคนและสัตว์ในยุคเดียวกันราว 3,000 ปีมาแล้ว แต่ใช้เซ่นวักต่างผี ดังนี้
- ฆ่าคน เซ่นวักตีนผีดิน
- ฆ่าหมา เซ่นวักผีข้าว (เพราะเชื่อว่าหมาเก้าหางนําพันธุ์ข้าวจากฟ้าลงมาให้มนุษย์ปลูกกิน)
หลังรับศาสนาจากอินเดีย อาจเป็นเหตุให้เปลี่ยนการเซ่นวักผีน้ำผีดินจากการฆ่าคนเป็นฆ่าควาย มีในนิทานตำนานปราสาทวัดพู ที่จําปาสัก ในลาว
พิธีฆ่าสัตว์และคนเพื่อเซ่นวักสิ่งศักดิ์สิทธิ์สมัยแรก ๆ ยังไม่พบชื่อเรียกพิธีอะไร?
เพิ่งพบ พิธีฆ่าแพะบูชายัญ เรียกชื่อว่าแพะรับบาป เมื่อ ค.ศ. 1530 (ตรงกับยุคต้นอยุธยา พ.ศ. 2073 ในแผ่นดินสมเด็จพระบรมราชาหน่อพุทธางกูร) และมีคําอธิบายในหนังสือ ปรักปรําศาสตร์ (Scapegoat A History of Blaming Other People by Charlie Campbell) แปลโดย อลิสา กันตสมบัติ บอกว่า
คําว่า “แพะรับบาป” ถูกใช้เป็นครั้งแรกโดย วิลเลี่ยม ทินเดล ผู้แปลพระคัมภีร์ไบเบิลฉบับ ปี 1530 เขาคิดคํานี้ขึ้นเพื่ออธิบายพิธีกรรมวันไถ่บาปของชาวยิวในหนังสือเลวีนิติที่มีการบูชายัญแพะสองตัว
- ตัวแรก ใช้บูชายัญถวายพระยาห์เวห์ พระเจ้าของชาวยิว เพื่อที่พระองค์จะได้ยกโทษให้ชาวอิสราเอล แพะตัวนี้เป็น “บรรณาการไถ่บาป” และการบูชายัญก็เป็นการกระทำเพื่อไถ่บาปมนุษย์ ซากที่เหลือจะถูกเผาทิ้งนอกบริเวณชุมชน
- ตัวที่สอง อุทิศให้อาชาเซล เทพเจ้าแห่งโลกหลังความตาย แพะตัวนี้จะถูกนำออกไปปล่อยไว้นอกเขตหมู่บ้าน
หลังจากนั้นแพะรับบาปก็แพร่หลาย แล้วถูกใช้ในความหมายต่างๆ กัน แต่ที่สําคัญ คือใช้เรียกคนที่ถูกปรักปรำ (เป็นแพะ) ให้รับบาปแทนคนอื่นว่า “แพะรับบาป” และตกถึงยุคใหม่ในการเมืองปัจจุบัน จู่ ๆ แพะรับบาปก็ไม่ใช่การกระทำในพิธีกรรม และไม่ใช่วิธีปกป้องชุมชนอีกต่อไป แต่กลายเป็นวิธีปกป้องคนคนหนึ่งหรือสองคนแทน
ทุกครั้งที่มีเหตุหายนะ คนส่วนมากจะหาทางกล่าวโทษคนส่วนน้อย และทางการเมืองสมัยใหม่ มีตัวอย่างเป็นรูปธรรมมากมายทั้งในไทยและในโลกว่า โดยแพะรับบาปหมายถึงใครคนใดคนหนึ่ง หรือคนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ซึ่งถูกผลักให้รองรับความโกรธ และการกล่าวโทษอันหลากล้นที่ตามมาหลังเหตุหายนะ และปรักปรำศาสตร์ เป็นหนังสือไม่ปรักปรำใคร แต่แฉการปรักปรำทั่วไปในประวัติศาสตร์โลก (ไม่มีไทย) ตั้งแต่อดีตจนปัจจุบันได้อย่างอัศจรรย์ใจ
สรุป แพะรับบาป คืออะไร เป็นเครื่องเซ่นสังเวย ในพิธีกรรมเซ่นวักสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เพื่อปกป้องคุ้มครองชุมชนให้พ้นจากสิ่งชั่วร้ายหายนะ พบทั่วไปในชุมชนดึกดําบรรพ์ทั้งโลก โดยมีการฆ่าและเบียดเบียนชีวิตสัตว์เป็นจำนวนมาก เพียงเพื่อบูชาต่อสิ่งที่ตนเคารพ พวกเขาเชื่อว่าการบูชายัญ จะนำความโชคดีมาให้ ปรารถนาสิ่งใดก็จะสมหวัง
ขอบคุณเนื้อหาจาก : wikipedia
