ในประเทศไทย ไม่ว่าจะเป็นภาคไหนก็มักจะมีความเชื่อที่หลากหลาย รวมถึงความเชื่อพวกนี้มักจะมากับเครื่องรางของขลัง โดยเครื่องรางของขลังที่เราจะมาพูดในวันนี้ นั่นก็คือ บ่วงนาคบาศ
ซึ่งใครที่ไม่ได้อยู่ในวงการนี้หรือมีความเชื่อเรื่องพวกนี้ อาจจะไม่เคยได้ยิน หรือไม่ได้สนใจไม่เคยเห็นมาก่อน ซึ่งบ่วงนาคบาศคือเครื่องรางของขลังตามความเชื่อ โดยเกิดจาก งูกินหาง คนทั่วไปได้คำนี้คงคิดถึงการละเล่นพื้นบ้าน
แต่จริง ๆ แล้วห่วงนาคบาศนั้นเกิดจากการที่งูนั้นกินหางตัวเองเข้าไปและตายในขณะที่หางยังอยู่ในปากงูนั่นเอง แต่ทุกท่านสงสัยไหมว่าทำไมงูถึงมีพฤติกรรมเช่นนั้น ทั้ง ๆ ที่หากมันกินหางตัวเองเข้าไปมันจะต้องตาย แต่มันก็ยังทำพฤติกรรมนั้นอยู่ วันนี้เราจะมาอธิบายสาเหตุว่าทำไมงูถึงมีพฤติกรรมที่กินหางตัวเอง
โทโมเอะ โกะเซ็น ประวัติ ยอดซามูไรหญิง ที่บั่นคอบุรุษมาแล้วนับพัน
งูกินหาง บ่วงนาคบาศ มีสาเหตุจากอะไร มาทำความเข้าใจกัน
งูกิน หาง มีอีกหลายชื่อที่เราอาจคุ้นเคย หรือได้ยินกันมาบ้าง เช่น บ่วงนาคบาศ หรือ Ouroboros (อูโรโบรอส) เป็นต้น และยังเป็นเรื่องราวที่กล่าวในวรรณคดีไทยอีกด้วย ซึ่งงูกิน หางตัวเองเป็นสัญลักษณ์ที่มีมาแต่สมัยอียิปต์โบราณ และถูกส่งต่อไปยังชาวฟินิเชียน และชาวกรีกในที่สุด เมื่อเวลาผ่านก็จึงมีการดัดแปลงไปเป็นสัญลักษณ์อื่นมากมาย
ส่วนภาวะที่ “งูกิน หาง” ตัวเอง ในความเป็นจริงสามารถเกิดขึ้นได้ แต่ไม่ใช่เกิดจากอิทธิฤทธิ์ ปาฏิหาริย์ใด ๆ แต่เกิดจากภาวะความเครียดของงู ซึ่งจะพบมากในงูที่เลี้ยง ซึ่งอาจจะเกิดการเครียดจากสภาพแวดล้อมที่ถูกเลี้ยงดู ที่ไม่เหมาะสม หรือเกิดจากการเจ็บป่วย ที่ส่งผลต่อภาวะทางระบบประสาท ควบคุมตัวเองไม่ได้ ก็สามารถทำร้ายตัวเองได้ หรืออาจเกิดจากความเข้าใจผิดมีกลิ่นเหยื่ออยู่ที่หางจึงเข้าใจผิด และกินเข้าไปคิดว่าหางเป็นอาหาร และสุดท้ายก็กินเข้าไปเต็มตัว ตรงนี้ก็เป็นปัจจัยที่อาจนำมาสู่ปรากฏการณ์งูกิน หางได้ ซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นได้น้อยมาก
ด้าน นายศรานนท์ เจริญสุข Chief of Serpentarium Operations Siam Serpentarium กล่าวว่า “งูกิน หาง” เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติสามารถเกิดขึ้นได้ 2 กรณีคือ ความเข้าใจผิดของงู ว่าเป็นเหยื่อ หรืออาหาร และความเครียดของงูที่ป่วย ซึ่งมีความเป็นไปได้สูงว่า งูอาจจะเข้าใจผิดว่า หางเป็นงูอีกตัว ซึ่งเป็นเหยื่อ หรือเป็นอาหาร ทำให้กินเข้าไป แต่เมื่อกินเข้าไปแล้วรู้สึกตัวก็จะคายออกมา ส่วนอีกกรณีคือ ในกรณีที่งูป่วยใกล้ตาย มีอาการกระตุกเกร็ง หรือควบคุมไม่ได้ กัดมั่ว อาจจะกัดตัวเองสุดท้ายก็ตาย ซึ่งอาจทำให้คนเห็นภาพว่า งูกิน หางตัวเองแล้วตาย นี่คือ ความเป็นไปได้ ในส่วนของเรื่องชีววิทยา ส่วนในอีกกรณี เกิดขึ้นจากฝีมือมนุษย์ ที่ทำการเอาหางงูยัดเข้าไปในปาก จัดท่าทาง ให้เป็นไปในแบบที่ต้องการ ซึ่งก็เป็นเพียงหลักสันนิษฐาน ว่าเป็นการกระทำตามความเชื่อ ในเรื่องของ “บ่วงนาคบาศ”
ตำนานและความเชื่อเกี่ยวกับงูกิน หาง
- นาคบาศ
นาคบาศ จะเป็นเรื่องราวที่กล่าวในวรรณคดี เขาบอกว่า อินทรชิตได้ทำการแผลงศร และพอแผลงศรออกไป ศรนั้นก็ค่อยๆกลายเป็นงูไปรัดศัตรูจนมอดม้วยมรณา และก็มีการกล่าวถึงพรานบุญ พรานบุญก็ใช้นาคบาศเข้าไปจับกินรี
ตรงนี้ก็จะเป็นเรื่องราวที่เล่าในวรรณคดี และเป็นตำนานสุดยอดของขลัง “บ่วงนาคบาศ” มีมาแต่ช้านาน กับยุคสมัยที่เปลี่ยนไป “งูกินหาง” มีจริง หรือเกิดจากมนุษย์ ผู้มีความโลภ หากินกับแรงศรัทธาในของเครื่องราง และเป็นเครื่องรางแห่งโชคลาภป้องกันภัย กินเท่าไหร่ก็ไม่หมดไม่สิ้น “บ่วงนาคบาศ” สุดยอดเครื่องรางของขลัง
ที่มีความเชื่อกันมาแต่โบราณ พุทธคุณรอบด้าน เมตตามหาเสน่ห์โชคลาภเงินทอง ชนะทุกสิ่งป้องกันเภทภัย เครื่องรางที่ผู้ศรัทธาอยากมีไว้มนครอบครอง จึงนำไปสู่การซื้อขาย “งูกินหาง” ที่กล่าวอ้างว่า คือ “บ่วงนาคบาศ” สุดยอดเครื่องลางในตำนาน
สำหรับที่มาของความเชื่อเรื่อง “บ่วงนาคบาศ” ที่ถูกนำมาเชื่อมโยงกับงูกิน หางไม่แน่ใจว่า เป็นเรื่องราวที่มาจากวรรณคดีหรือไม่ หรือคนในสมัยก่อนเห็นงูในลักษณะดังกล่าวแล้วตีความไปตามความเชื่อว่า เป็น “บ่วงนาคบาศ” เพราะในปัจจุบัน “งูกิน หาง” ที่พบเห็นอยู่ทั่วไป
ส่วนมากเกิดจากฝีมือของมนุษย์ เพราะในธรรมชาติแล้ว หากงูมีการกินตัวเองเข้าไป เมื่อเริ่มรู้สึกตัว ก็จะค่อย ๆ คลาย หรือสำรอกออก นอกจากกรณีงูที่ป่วย ใกล้ตาย จะมีพฤติกรรมการควบคุมการสั่งการตนเองไม่ได้ อาจจะกินเข้าไปแล้วเสียชีวิต
ซึ่งก็สามารถพูดได้ว่า ไม่เคยเห็นในธรรมชาติ อาจจะเพราะว่าเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นได้น้อย และเกิดขึ้นในธรรมชาติ ในที่ที่ไม่มีคนพบเห็น แต่ในสถานที่ที่มีการเลี้ยงงู อาจมีการพบเห็นบ้างเป็นระยะ
- Ouroboros (อูโรโบรอส)
ความหมายของ Ouroboros ก็มีการดัดแปลง ผสมผสานเข้ากับสัญลักษณ์อื่นๆ เรื่อยมาจึงมีความหมายหลากหลายเดิมทีสัญลักษณ์นี้มากจากการเล่นแร่แปรธาตุ หมายถึง ความสมดุล ความสมบูรณ์ในตัวเอง ต่อมาจึงเริ่มใช้ในความหมายของการรวมกัน ของสิ่งตรงข้าม (สมดุล) เช่น หยิง-หยาง กลางวัน-กลางคืน ไฟ-น้ำ นอกจากนี้ยังใช้แทนความหมายถึงความไม่สิ้นสุด ความเป็นนิรันดร์ บางครั้งก็ใช้ในความหมายของชีวิตอมตะ
สักสัญลักษณ์ Ouroboros ซึ่งสื่อนัยยะถึง การเล่นแร่แปรธาตุ และแสวงหาชีวิตอมตะ และยังกล่าวถึงการแลกเปลี่ยนสิ่งที่เท่าเทียม ซึ่งหมายถึงการเปลี่ยนแปลงที่สมดุลด้วย หรือมีแม้กระทั่งใช้สัญลักษณ์นี้เป็นตัวแทนของจักรวาลทั้งหมด
อันหมายถึงถึงทุกสิ่งในจักรวาลตั้งแต่สิ่งใหญ่ ๆ ไปจนถึงสิ่งที่เล็กกว่าอะตอม ล้วนเปลี่ยนแปลงวนเวียน รวมกันเป็นสิ่งใหญ่แตกออกเป็นสิ่งเล็ก ๆ เรื่อยไป เเม้จะใช้กันอย่างแพร่หลาย รวมทั้งใช้แทนความหมายต่างๆ มากมาย แต่โดยรวมแล้ว ความหมายที่ สัญลักษณ์ Ouroboros ที่ใช้ร่วมกันคือ ความเป็นวัฏจักร การเปลี่ยนแปลงอย่างสมดุล และไม่มีที่สิ้นสุด
สรุป งูกินหาง เป็นภาวะความเครียดของงู ซึ่งจะพบมากในงูที่เลี้ยง ซึ่งอาจจะเกิดการเครียดจากสภาพแวดล้อมที่ถูกเลี้ยงดู ที่ไม่เหมาะสม หรือเกิดจากการเจ็บป่วย ที่ส่งผลต่อภาวะทางระบบประสาท ควบคุมตัวเองไม่ได้
อาจเกิดจากความเข้าใจผิดมีกลิ่นเหยื่ออยู่ที่หางจึงเข้าใจผิด และกินเข้าไปคิดว่าหางเป็นอาหาร ซึ่งในด้านความเชื่อเกิดจากมนุษย์ถ้ามีไว้ในครอบครอง ผู้มีความโลภ หากินกับแรงศรัทธาในของเครื่องราง และเป็นเครื่องรางแห่งโชคลาภป้องกันภัย กินเท่าไหร่ก็ไม่หมดไม่สิ้น
แต่สำหรับงูกิน หางที่มีการวางจำหน่ายอยู่นั้น ก็ต้องยอมรับว่า เป็นการสร้างขึ้นของมนุษย์ ที่ทำมาเพื่อการค้า ซึ่งก็เข้าข่ายการหลอกลวงได้ แต่ต้องยอมรับว่า ในบางคนรู้ว่าเป็นการสร้างขึ้นของมนุษย์ แต่อยากมีไว้ครอบครองตามความเชื่อความศรัทธา
ขอบคุณเนื้อหาจาก : wikipedia
